Η Συνεισφορά των ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ στην απόρριψη της Πρότασης του Κανονισμού της Ε. Επιτροπής για τους σπόρους των καλλιεργειών

Αθήνα, 13 Μαρτίου 2014

Του

Σταμάτη Λ. Σεκλιζιώτη

Γεωπόνου (ΑΠΘ) – Δρα Αρχιτέκτονα Τοπίου

(MPhil, PhD Birmingham UK)

Πρώην Β Γεωργικού Ακολούθου FAS/USDA (*)

(*) O Δρ Σ. Σεκλιζιώτης μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει τιμηθεί δύο φορές (2002 και 2009) με τα Βραβεία Αριστείας για το Αγροτικό Ρεπορτάζ (Honorary Awards «Excellence in Reporting») του Υπ. Γεωργίας των ΗΠΑ, USDA

«Η Συνεισφορά των ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ στην απόρριψη της Πρότασης του Κανονισμού της Ε. Επιτροπής για τους σπόρους των καλλιεργειών»

Ανακοίνωση & Σχολιασμός

Μετά την απόρριψη της Πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του σχεδίου για μια νέα νομοθεσία (Κοινοτικός Κανονισμός) περί το «φυτικό αναπαραγωγικό υλικό» (γνωστή ως “seed  regulation” ή «κανονισμός για τους σπόρους») από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τρίτη 11 Μαρτίου 2014 με 650 ψήφους κατά και μόνον 15 ψήφους υπέρ,

Οφείλουμε να κάνουμε τα παρακάτω σχόλια:

-    Οι διαβουλεύσεις γύρω από την Πρόταση Κανονισμού που απορρίφθηκε στο Ε. Κοινοβούλιο διαρκούν πολλούς μήνες (από τον Μάρτιο του 2013).
-  Σε όλη τη διάρκεια, η ελληνική κοινότητα των γεωπόνων επιστημόνων, οι περιβαλλοντικοί φορείς, οικολογικές οργανώσεις, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις γύρω από τα αγροτικά και την αγροτική βιοποικιλότητα, κάποιες ευαισθητοποιημένες αγροτικές τοπικές κοινωνίες και σύλλογοι,  προέβαλαν ανοικτα τις θέσεις τους, εξέφραζαν τις επιφυλάξεις τους και κατήγγειλαν τις «κρυμμένες σκοπιμότητες» της πρότασης.
-  Δυστυχώς τα κόμματα δεν φρόντισαν να ενημερωθούν για τις εξελίξεις, δεν εξέπληξαν θετικά τους πολίτες και δεν πήραν θέσεις για το θέμα. Στερούνται τραγικά της δυνατότητας να παρακολουθούν τα δρώμενα γύρω από τη βιοποικιλότητα ενώ οι ευρωβουλευτές τους, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δείχνουν να μην  μελετούν και να μην ασχολούνται σε βάθος και με συνέχεια.     
- Η πολιτεία μέσω ΥΠΕΚΑ, ΥΠΑΑΤ, ΥΠΕΞ, Υπ. Υγείας και εξαρτώμενων Οργανισμών, δεν εξεδήλωσαν και ουδέποτε δημοσιοποίησαν επίσημες και «καθαρές» θέσεις για το σχέδιο του Κανονισμού. Δεν είναι άλλωστε γνωστό αν είχαν «θέσεις» να τις παρουσιάσουν. Είχαν όμως την υποχρέωση να ενημερώνουν τους έλληνες αγρότες, τους καταναλωτές και την επιστημονική κοινότητα αλλά και να φροντίσουν να ενημερώνονται απ’ αυτούς.  
-   Σε θέματα «βιοποικιλότητας και βιοτεχνολογίας» την ελληνική πολιτεία την διακρίνει μία ιδιάζουσα (πρωτόγνωρη) συμπεριφορά, σαφώς διαφοροποιημένη από εκείνη προ τετραετίας και παλαιότερα. Το αρνητικότερο χαρακτηριστικό της «νέας συμπεριφοράς» είναι να μαθαίνονται ποιες είναι οι θέσεις και οι αποφάσεις της, όταν είναι πλέον πολύ αργά. Προηγείται η γνωστοποίηση των τοποθετήσεων της στα ευρωπαϊκά όργανα, ενώ δευτερευόντως απασχολεί η εντός της χώρας ενημέρωση φορέων και κοινωνίας (είτε πρόκειται για τον κανονισμό των «σπόρων» είτε για την έγκριση Γενετικά Τροποποιημένων Ποικιλιών προς εμπορία ή καλλιέργεια σε ευρωπαϊκό έδαφος). Νωπό παράδειγμα οι θέσεις Έλληνα υπουργού ο οποίος καταψήφισε μεν την πρόταση για έγκριση της καλλιέργειας του μεταλλαγμένου καλαμποκιού 1507, αλλά με την ιδιότητά του ως προεδρεύων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, δεν ζήτησε την απόσυρση της πρότασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όλα αυτά μαθεύτηκαν, αφού συνέβησαν.    - Οι «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» με επαναληπτικές παρεμβάσεις τους και με αποκορύφωμα το πρόσφατο υπόμνημα του Γεωπόνου (ΓΠΑ) Ευάγγελου Αβδελά προς όλους του έλληνες Ευρωβουλευτές ανεξαιρέτως, επιλεκτικά δε και προς λοιπούς Ευρωπαίους Μέλη του Ε. Κοινοβουλίου, φρόντισαν να προειδοποιήσουν εγκαίρως και να ενημερώσουν με επιστημονική διαύγεια και με καταληπτά από όλους επιχειρήματα για το «ύποπτο» περιεχόμενο του Κανονισμού που τέθηκε σε ψηφοφορία.
-   Οι απόψεις των «ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ», μεταξύ των πρωτοπόρων σ’ αυτή την εκστρατεία για την υπόθεση προστασίας της γεωργικής  βιοποικιλότητας του τόπου και όχι μόνον, δεν έτυχαν της αναγκαίας προσοχής και μεταχείρισης από τα μέσα ενημέρωσης.
-  Την Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014, και μετά την ψηφοφορία και απόρριψη της πρότασης του Κανονισμού από το Ε. Κοινοβούλιο, και όταν πλέον οι Έλληνες Ευρωβουλευτές ανακοίνωσαν την «επιτυχή έκβαση» της ψηφοφορίας, τότε μόνον και για πρώτη φορά τα μέσα ενημέρωσης εδέησαν να αφιερώσουν χρόνο στο γεγονός, χωρίς την παραμικρή αναφορά στους «ΓΕΩΠΟΝΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» και για καμία άλλη επιστημονική οργάνωση, οι θέσεις των οποίων «προηγούνταν της ψηφοφορίας» επί μήνες. Φρόντισαν να δημοσιοποιήσουν τις θέσεις των Ευρωβουλευτών στα κεντρικά δελτία ειδήσεων (συγκεκριμένων κομμάτων) και καλώς έπραξαν, αλλά σε ολόκληρη την περίοδο που προηγήθηκε, αγνόησαν προκλητικά τις θέσεις και τις απόψεις ελλήνων επιστημόνων μέσα από συνέδρια, ημερίδες, εκδηλώσεις, υπομνήματα, δημοσιεύσεις κλπ, θέσεις και υλικό που ήταν διαθέσιμα, των οποίων έκαναν ευρύτατη χρήση οι ευρωβουλευτές. Οι πολιτικοί ήταν για μια αφορά ακόμη οι τελικοί εισπράκτορες της δημοσιότητας και των «μπράβο».
-  Το πλήρες υπόμνημα των «ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» προς την Ευρωβουλή για την «απαράδεκτη» πρόταση Κανονισμού της Ε. Επιτροπής, έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο από την 21^η Ιανουαρίου 2014 με πλούτο επιχειρημάτων, αποκαλυπτικά στοιχεία και προειδοποιήσεις προς κάθε κατεύθυνση χωρίς τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, να κάνουν την αναμενόμενη χρήση και αναφορές.      
(βλ.: http://worldagronomists.blogspot.gr/2014/01/blog-post.html).
- Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης τείνουν να αγνοούν (ενίοτε και να περιφρονούν) κατά σύστημα την επιστημονική κοινότητα το τόπου ή να ενεργούν επιλεκτικά με «ρατσιστική διάθεση» υπέρ των επιστημόνων και των επιστημονικών επιτυχιών εκτός συνόρων, αδιαφορώντας για την εντός των συνόρων επιστημονική οικογένεια και δράση. Πολλά τα παραδείγματα μετάκλησης ξένων ειδικών και περιθωριοποίησης των «εντός της χώρας». Τα μέσα δίνουν πρώτη προτεραιότητα και χρόνο σε προαποφασισμένη ειδησεογραφία και θεματολογία δευτερεύουσας σημασίας, πάντοτε σε βάρος (και με εχθρική διάθεση) της «άλλης ενημέρωσης» που ωφελεί.         

        

Τα γεγονότα μέχρι σήμερα και τι έπεται:

Η απόρριψη

Η Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια νέα νομοθεσία (Κοινοτικός Κανονισμός) περί το «φυτικό αναπαραγωγικό υλικό» (γνωστή ως “seed  regulation” ή «κανονισμός για τους σπόρους»), απορρίφτηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τρίτη 11  Μαρτίου 2014  με 650 ψήφους κατά και με μόνον 15 υπερ. Σε αντίθετη περίπτωση μια τέτοια πρόταση θα έδινε υπερεξουσίες στην  Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα άφηνε τις Χώρες Μέλη της ΕΕ τελείως ανήμπορες να παρεκκλίνουν από μια ανελαστική κοινοτική νομοθεσία ώστε να καλύψουν τις τοπικές τους ανάγκες. Την πρόταση κανονισμού επιχείρησε να περάσει η Κομισιόν, μέσω του αρμόδιου επιτρόπου Υγείας Τόνιο Μποργκ ο οποίος κατηγορήθηκε ευθέως για ενδοτικότητα έως και συναλλαγή με πολυεθνικές εταιρίες παραγωγής και εμπορίας σπόρων.

Η βιομηχανία των «σπόρων»

Ο νέος Κανονισμός θα έδινε στις πολυεθνικές το μονοπώλιο των σπόρων με αποτέλεσμα να χαθούν οι παραδοσιακές ποικιλίες, επιβάλλοντας πολυέξοδες διαδικασίες, «εξόφθαλμα» απαγορευτικές για τους ερασιτέχνες αλλά και τους επαγγελματίες παραγωγούς να χρησιμοποιούν και να ανταλλάσουν «ντόπιες ποικιλίες» μη εγγεγραμμένες σε καταλόγους ποικιλιών, ενώ απειλούσε τη βιοποικιλότητα σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό έδαφος ιδιαίτερα σε γεωγραφικά διαμερίσματα όπως η Ελλάδα με μία από τις πιο πλούσιες βιοποικιλότητες στον πλανήτη. Οι στόχοι ήταν εμφανείς από την πρώτη στιγμή που κοινοποιήθηκε το σχέδιο της πρότασης και αφύπνισαν την επιστημονική κοινότητα και τις αγροτικές κοινωνίες πρωτύτερα από κάθε δημόσια αρχή και πολιτικό σχηματισμό, και σκόπευαν να εξυπηρετήσουν μόνο την βιομηχανία σπόρων, η οποία θα ήταν και οι μόνη που θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις δαπανηρές διαδικασίες και απαιτήσεις του κανονισμού.

Η αμφισβήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο

Με αυτή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκδηλώνεται και η έντονη δυσαρέσκειά προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία απέτυχε πλήρως να ικανοποιήσει τον αντικειμενικό σκοπό του νέου Κανονισμού που ήταν η απλοποίηση των κανόνων και η προώθηση καινοτομιών. Επίσης προκάλεσε ερωτηματικά και μεγάλη αμφισβήτηση μεταξύ των Μελών του Ευρωκοινοβουλίου, η προσπάθεια συγχώνευσης 12 οδηγιών σε έναν κεντρικό Κανονισμό, χωρίς περιθώρια ελιγμών για τα Κράτη Μέλη ώστε να ορίζουν μόνα τους τις ανάγκες τους.

Η άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η συνέχεια

Είχε ήδη προηγηθεί η απόρριψη του Κανονισμού από τις κοινοβουλευτικές επιτροπές Περιβάλλοντος και Γεωργίας του Ε. Κοινοβουλίου. Παρά την απόρριψη η Ε. Επιτροπή αρνήθηκε να αποσύρει την πρότασή της, μέχρι που οι ευρωβουλευτές απέρριψαν στο σύνολό του το νομοσχέδιο «της πρώτης ανάγνωσης».

Το νομοσχέδιο θα εξετάσει στη συνέχεια το Συμβούλιο. Αν το Συμβούλιο ταχθεί επίσης υπέρ της καταψήφισης του νομοσχεδίου, η νομοθετική διαδικασία θα ολοκληρωθεί. Το Συμβούλιο έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει την αρχική πρόταση της Επιτροπής. Στην περίπτωση αυτή, το Κοινοβούλιο μπορεί είτε να απορρίψει τις τροπολογίες του Συμβουλίου στο στάδιο «της δεύτερης ανάγνωσης» - και έτσι να δώσει μια και καλή τέλος στο νομοσχέδιο - είτε να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο σχετικά με την τελική διατύπωση της νέας νομοθεσίας για το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό.

Βιώνουμε την αναγκαστική στροφή της «εθνικής» αγροτικής πολιτικής ;

Οι εξελίξεις των τελευταίων δύο ετών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που σχετίζονται γενικώς με την τύχη της Αγροτικής πολιτικής σε μία διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 (βλ.: νέα ΚΑΠ) και ειδικότερα με την Βιοτεχνολογία, τα θέματα Αγροτικής Βιοποικιλότητας και Περιβάλλοντος, των Ενισχύσεων, το ενδοκοινοτικό Εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων, τις συμφωνίες και υποχρεώσεις προς τρίτες χώρες, κλπ, είναι ταχύτατες και συνεχώς διαφοροποιούνται και μετατοπίζονται. Επίσης «εν μέσω κρίσης» με τις ευρύτερης κλίμακας παρεμβάσεις και αφόρητες πιέσεις των δανειστών και της τρόικα για συρρίκνωση κάθε πτυχής εθνικής πολιτικής στα κράτη Μέλη του νότου, δεν γλυτώνει ούτε ο γεωργικός τομέας και δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι οι τάσεις στην αγροτική πολιτική σε εθνικό επίπεδο εξελίσσονται να είναι ακόμη περισσότερο εξαρτημένες (και συμμορφούμενες) από ξένη και μη εθνική βούληση, είτε αυτή επιβάλλεται (επιτυχώς ή ανεπιτυχώς) από την ΕΕ, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), τον ΟΟΣΑ ή τις πολυεθνικές του αγροδιατροφικού τομέα.

Οι «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» πιστεύουν ότι:

Η πρωτογενής παραγωγή, το συνεχώς ανανεώσιμο «χρυσάφι» της ελληνικής γης που ακούει στο όνομα «αγροτική βιοποικιλότητα», το πλούσιο αγροτοπίο της, οι ντόπιες ποικιλίες φυτών και φυλές ζώων και η παραδοσιακή διατροφή (φάρμακο…) είναι οι αλληλένδετοι «ποιοτικοί κρίκοι» που απειλούνται, αλλά αυτοί είναι που συμβάλλουν περισσότερο από κάθε άλλο εθνικό πόρο στην αγροδιατροφική μας αυτάρκεια, την περιβαλλοντική αναβάθμιση της χώρας, τον «ποιοτικό και τον θεραπευτικό» τουρισμό και τις τοπικές οικονομίες. Όταν αλλοιωθεί έστω και μία από αυτές τις ποιότητες με τις επιπόλαιες έως ανύπαρκτες «εθνικές» πολιτικές που οδηγούν π.χ. στην εξαφάνιση των ντόπιων ποικιλιών και φυλών, στην ελεύθερη χρήση των Γενετικά Τροποποιημένων καλλιεργειών ή στην συνεχιζόμενη δυστυχώς εγκατάλειψη γόνιμης και παραγωγικής γης, χωρίς να συγκινείται κανένας, το παιγνίδι για τον τόπο φαντάζει σίγουρα χαμένο….

Άπαντες αναγνωρίζουν την ανανεωσιμότητα του ελληνικού ποιοτικού αγροτικού προϊόντος και την αναπτυξιακή του διάσταση ώστε να συντηρεί και τον αστικό πληθυσμό και την ύπαιθρο ζωντανή, αλλά όλα συνεχίζουν να μένουν σε επίπεδο ακαδημαϊκής κουβέντας και ενοχλητικής απραξίας με πολλά «πρέπει» και αμέτρητα «χρειάζεται»   

Η απόρριψη του Κανονισμού παραμένει ως μία ευχάριστη εξέλιξη στα ευρωπαϊκά δρώμενα και ζωντανό παράδειγμα «αφύπνισης» μέσα από την επιστημονική επιχειρηματολογία και την ενεργό δράση. Ο δρόμος θα είναι ακόμα πιο τραχύς και μακρύς μέχρι το τέλος. Οι «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» δήλωσαν παρόντες, πρωτοστάτησαν και έκαναν το αυτονόητο.